3-9 EYLÜL HALK SAĞLIĞI HAFTASI
ÜLKEMİZDE ÇOCUK SAĞLIĞI VE GELİŞİMİ İÇİN ATILAN ADIMLAR
GELECEĞİ ŞEKİLLENDİRİYOR
“Hayata Sağlıklı Başlamak Her Bebeğin Hakkıdır”
Çocuklar, bir ülkenin geleceği ve umudu olmalarının yanı sıra, toplumun en kırılgan grubunu
da oluşturmaktadırlar. Bu nedenle en iyi koşullarda dünyaya gelmelerinin sağlanması,
büyümeleri ve gelişmeleri için en uygun ortamın hazırlanması, geleceğe dönük fiziksel, ruhsal
ve zihinsel donanımlarının en üst düzeyde oluşturulması ülkenin geleceği açısından yaşamsal
önem taşımaktadır.
Genel Sağlık Sigortası kapsamında ülkemizde tüm çocuklara 18 yaşına dek ücretsiz sağlık
hizmeti sunulmaktadır.
Günümüzde çocuk sağlığına yönelik programların temel hedefi artık yalnızca çocuk yaşatma
olmaktan çıkıp, sağlık sorunlarının yarattığı diğer olumsuzlukları önlemek ve gidermek
olmaktadır. Bu amaçla yürütülen çalışmalardan birisi de izlemlerdir. Bebek, çocuk, ergen
izlemlerinde temel öngörü, hastalık ortaya çıktıktan sonra iyileştirmek için uğraşmak yerine,
hastalığa zemin hazırlayan koşulların önceden tespit edilerek önlenmesidir. Bu hizmetten
yararlanmak her çocuğun en doğal hakkıdır.
Ülkemizde doğan her bebek; doğumdan sonra ilk yıl içinde 9 kez, 6 yaşına dek toplam 16 kez
ve 6-19 yaşta yılda 1 kez belirlenen izlem dönemlerinde ücretsiz olarak izlenmektedir.
Belirlenen izlem zamanları asgari olup, tespit edilen durumlara göre izlem sayısı
artırılmaktadır.
Anne Sütü Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı ile Sağlıklı Başlangıç
“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” ile; “bebeklerin
doğumdan hemen sonra emzirmeye başlatılması, ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6.
aydan sonra uygun besinlerle beraber emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar devam ettirilmesi”
ve bu şekilde tüm bebeklerin yaşama sağlıklı başlaması temel amacımızdır. Emzirmenin
korunması ve desteklenmesi ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım
stratejisinin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması,
ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda ölüm ve hastalıkların oranlarını
düşürmek hedeflenmektedir. Anne sütü bebekler için en ideal besindir.
Tarama Programlarıyla Erken Tanı ve Tedavi ile Sağlıklı Bebekler ve Çocuklar
Doğumdan iki yaşın sonuna kadar devam eden süreç, çocuklarda en uygun fiziksel büyüme-
gelişme, davranışsal gelişme ve yaşama sağlıklı başlangıç için “kritik pencere” dönemidir.
Anne sütüne ilave olarak verilen besinler tamamlayıcı besin olarak, bu besinlerin tüketildiği
dönem ise tamamlayıcı beslenme dönemi olarak adlandırılmakta, bu döneme özel
Tamamlayıcı Beslenme Programı yürütülmektedir.
Bu amaçla sağlık personeline yönelik Tamamlayıcı Beslenme Danışmanlık Eğitimleri, Anne
Sütü ve Emzirme Danışmanlığı Eğitimleri ile koordineli olarak yürütülmeye devam
etmektedir. Eğitimler ile sağlık çalışanlarının annelerin ve bebeklerin özelliklerine ve
ihtiyaçlarına özel danışmanlık verebilmeleri sağlanmaktadır.
Dengesiz ve yetersiz beslenmeye bağlı sağlık sorunlarından olan Raşitizmin ve buna bağlı
sağlık sorunlarının önlenmesi ve bebeklerin kemik gelişimini desteklemek amacıyla D
vitamini desteği, demir yetersizliğinin olumsuz etkilerinden korumak amacıyla ise Demir
desteği tüm bebeklere ülke genelinde ücretsiz olarak sağlanmaktadır.
Tarama programları dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde önemli koruyucu ve
önleyici sağlık hizmetleri arasındadır. Çocukların hayata sağlıklı başlayabilmesi için, bebek
doğmadan önce anne/baba adaylarına yönelik ve doğduktan sonra bebek/çocuklara yönelik
birçok tarama programları yürütülmektedir.
Çocuk Güvenliği Programı ile Kazaları ve Sakatlıkları Önleme Çalışmaları
Yenidoğan taraması, işitme taraması (yenidoğan ve ilkokul 1. Sınıflara yönelik), görme
taraması (0-3 ay bebekler, 36-48 aylık çocuklarda ve ilkokul 1. Sınıflara yönelik) ve
gelişimsel kalça displazisi taraması programları ile bebek/çocuklara yönelik tarama hizmetleri
sunulmaktadır. Bu doğrultuda bebek/çocuklar belirlenen durumlar ya da hastalıklar açısından
taranmakta, şüpheli sonuçlarda ileri tetkikler yapılarak erken tanı ve tedavi için ilgili
kliniklere sevk edilmektedir.
Yenidoğan Tarama Programı: Erken Teşhis, Sağlıklı Bir Başlangıç İçin Kritik
Ülkemizde yürütülen Yenidoğan Tarama Programı, fenilketonüri, konjenital hipotiroidi,
biyotinidaz eksikliği, kistik fibrozis, konjenital adrenal hiperplazi ve spinal müsküler atrofi
(SMA) gibi 6 önemli hastalığı erken teşhis etmeyi hedeflemektedir. Erken teşhis ile bu
hastalıkların etkileri minimize edilerek bebeklerin sağlıklı bir başlangıç yapmaları
desteklenmektedir.
Sağlık Çalışanlarına Riskli Bebekler İçin Sürekli Temel Eğitim
Ülke genelinde bebek ve çocuklara standart hizmet sunumunun sağlanması amacıyla
doğumdan itibaren bebeğe eli değen, hizmet veren sağlık personellerine yönelik eğitimler de
düzenlenmektedir. Bu kapsamda; doğumda bebeğe eli değen tüm sağlık çalışanlarını hedef
alan, temel resusitasyon uygulamalarının yerleştirilmesi için bu konuda standart uygulama
yapacak, eğitim almış sağlık personelinin yetiştirilmesiyle önlenebilir ölüm nedenlerinden
olan asfiksiye bağlı mortalite ve morbiditeyi azaltmak amacıyla “Yenidoğan Canlandırma
Eğitimi (NRP)”, yenidoğan dönemi bebek ölümleri ile çocukluk çağı ölümlerini azaltmak
amacıyla çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlarına yönelik “Yenidoğan Yoğunbakım
Güncelleme Eğitimi” ve “Çocuk Acil ve Çocuk Yoğunbakım Temel Eğitim Programları” ile
sağlıklı doğan yenidoğanın alması gereken temel bakımı verebilecek şekilde sağlık
personelinin donanımını artırmak amacıyla hekim dışı sağlık personeline yönelik “Temel
Yenidoğan Bakımı Eğitimi Programı” yürütülmektedir.
Yapılan tüm çalışmalarla bebeklerin hayata sağlıklı başlaması, güvenle büyümesi
amaçlanmaktadır.
