Alevilerin yıllardır vermekte olduğu hak arama mücadelesinde altını çizerek belirttiği ve gerek
kamuoyu, gerekse hukuk önünde talep ettiği en önemli konuların başında; “ Cemevleri’nin
ibadethane olduğu gerçeğidir.” Derneğimiz kurulduğu günden beri Alevi inancına sahip
vatandaşlarımız için Bodrum’da Cemevi yapılması ile ilgili meşru taleplerini yazılı ve sözlü olarak her
platformda dile getirdiği gibi Cemevi yapımıyla ilgili yoğun bir çalışma sarf etmiş ve hala etmeye de
devam etmektedir.
Cemevi konusunun Hukuksal durumu ve Bodrum özelinde Derneğimizin yarımadamızda Cemevi
yapılmasıyla ilgili çabalarında bugüne kadar gelinen aşamaları kısaca açıklamak isteriz;
Anayasamızın;
2.maddesinde; Devletimizin demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devleti olduğu, 10.maddesinde;
Herkesin dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım
gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğu, 24. Maddesinde; Herkesin vicdan, dinî inanç ve kanaat
hürriyetine sahip olduğu düzenlemeleri yer almaktadır.
Bu konu birçok yargı kararına da konu olmuştur… Ama bu kararlardan en önemlisi; Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesinin 2 Aralık 2014 tarihli kararıdır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu kararında
Diyanetin görüşünü temel alan o günkü Devlet yaklaşımını, Alevilerin konuya ilişkin taleplerini, gerek
Türkiye’nin iç mevzuatı gerekse uluslararası mevzuat ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi üzerinden
konuyu detaylıca incelemiş ve sonuç olarak; Cemevlerinin ibadethane olduğu kabul edilmiş ve
ibadethanelere tanınan tüm haklardan faydalanması gerektiği kararına varılmıştır.
Anayasamızın 90.maddesinde; “… Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar
kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine
başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası
antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek
uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır…” hükmü bulunmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 2 Aralık 2014 tarihli kararından sonra birçok Belediye bu
konuyu Meclislerine taşımış ve Cemevlerinin ibadethane olduğunu kabul etmiştir.
Nitekim Bodrum Belediye Başkanlığı Bodrum Belediye Meclisi’nin 04.02.2015 tarih ve 2015-31
Sayılı Şubat Ayı Olağan Toplantısında; “…Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 2 Aralık 2014 tarihli
kararı ile 5393 Sayılı Belediye Kanununun 14/b maddesi, 15/a maddesi ve 15.maddenin 5.fıkrasının
son cümlesi gereğince, cemevlerinin ibadet yeri sayılmasına, belediye tarafından yaptırılmasına ve
diğer ibadet yerlerine tanınan haklardan cemevlerinin de yararlandırılmasına…” Belediye Meclisinin
04.02.2015 tarihli toplantısına katılan üyelerin oybirliğiyle karar verilmiştir.
Son olarak 26 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 Sayılı Kanunla;
Madde 8: 3194 sayılı İmar Kanununa ek madde eklenmiştir. Buna göre; “ EK MADDE 10 – İmar
planlarının tanziminde, planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçları göz önünde
tutularak lüzumlu cemevi yerleri ayrılır. İl ve ilçelerde mülkî idare amirinin izni alınmak ve imar
mevzuatına uygun olmak şartıyla cemevleri yapılabilir. Cemevi yeri, imar mevzuatına aykırı olarak
başka maksatlara tahsis edilemez.”
2
Madde 14: 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasına (aa)
bendinden sonra gelmek üzere ve üçüncü fıkrasına (f) bendinden sonra gelmek üzere eklemeler
yapılmıştır. Buna göre;
“… bb) Gerektiğinde cemevleri için bina ve tesisler yapmak, bu bina ve tesislerin her türlü bakımını,
onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak.” “….g) Cemevlerinin yapım, bakım ve
onarımını yapmak.”
Madde 15: 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek
üzere üzere eklemeler yapılmıştır. Buna göre; “İl özel idaresi; il sınırları içinde mabetler, kültür ve
tabiat varlıkları, tarihî doku ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânlar ile cemevlerinin yapım,
bakım ve onarımını yapabilir.”
Madde 16: 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine “inşa
edebilir” ibaresinden sonra gelmek üzere “; cemevlerinin yapım, bakım ve onarımını yapabilir”
ibaresi eklenmiştir.
Madde 17: 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin altıncı fıkrasının ikinci cümlesinde yer
alan “ve hastanelere” ibaresi “, hastanelere ve cemevlerine” şeklinde değiştirilmiştir.
Belediyelerin Cemevleri için arsa tahsis etmesi, yapım, bakım ve onarımını üstlenmesi hususunda
hukuksal bir engel bulunmadığı gibi 5393 Sayılı Belediye Kanununun 14 ile 15. maddeleri ve ilgili diğer
mevzuat uyarınca bunları yerine getirmek belediyelerin yasal görevleridir.
Bodrum kamuoyu tarafından bilindiği üzere 2011 yılında Alevi Bektaşi kültürünü yaşatmak,
öğretmek ve gelecek kuşaklara aktarmak ve Alevilerin ibadet ve kültürel faaliyetlerini
yapabilecekleri Cemevi ve Kültür Merkezi binalarını yapmak ana amacıyla kurulan Bodrum Alevi
Bektaşi Kültür Derneği, bölgede yaşayan Alevi Bektaşi inancına sahip vatandaşlarımızın Cemevi
yapılması ile ilgili meşru taleplerini tüm platformlarda yazılı ve sözlü olarak kurulduğu günden
bugüne dile getirmiş ve getirmeye devam etmektedir.
Dernek Yönetim Kurulunca alınan karar doğrultusunda 05.12.2017 tarihinde yazılı olarak Bodrum
Belediye Başkanlığından yer tahsisi talebinde bulunulmuş ve talep Bodrum Belediye Başkanlığı
Belediye Meclisinin 2018 yılı Kasım ayı olağan toplantısında gündeme alınarak, 02.11.2018 tarih ve
2018-106 karar numarasıyla Bodrum ilçesi, Bitez Mahallesi, … parselde kayıtlı taşınmazın Belediye
hissesine düşen kısmının Cemevi yapılması için Derneğimize 25 yıllığına tahsisi ve yapımı için yerel
yönetim tarafından destek verilmesi oy birliğiyle kabul edilmiştir.
Tahsisi yapılan Bitez Mahallesi, Gündönümü mevkii 2466 parselde kayıtlı taşınmazda Bodrum
Belediyesi 1589/2400 oranında hissedardır. Kalan 811/2400 hissesi ise, Belediye dışında yaklaşık 51
ayrı hissedara aittir. Tahsisi yapılan taşınmazda avam projesi yapılmış ise de yapı yapılabilmesi ile ilgili
3. Kişi hissedarların muvaffakatlarının bulunmadığı daha sonra yani ruhsat aşamasında
anlaşıldığından inşaat ruhsatı bugüne kadar tesis edilememiş, resmi işlemler tamamlanamamış ve
fiilen inşaata başlanamamıştır.
Bu durum değerlendirilerek Derneğimizce; Gerek Bodrum ilçe hudutları içerisinde yaşayan ve gerekse
ilçeye ziyaret maksatlı gelen Alevi Bektaşi inancına sahip olan vatandaşlar gözetilerek, Bodrum İlçe
hudutları içerisinde merkezi bir noktada Bodrum Alevi Bektaşi Kültür Derneğine Cemevi yapımı için
Bodrum Belediye Başkanlığınca yeterli büyüklükte 25 yıllığına yeni bir arsa/yer tahsis edilmesini,
tahsis edilecek taşınmazda tahsis süresince Bodrum Alevi Bektaşi Kültür Derneği lehine intifa hakkı
tesis edilmesi, Bodrum Belediye Başkanlığı Belediye Meclisinin 02.11.2018 tarih ve 2018-106 karar
numaralı kararında da belirtildiği üzere Cemevi yapımına yerel yönetim tarafından destek verilmesini,
3
yeni yer tahsisinin gerçekleşmesi şartıyla önceki tahsisin kaldırılıp kaldırılmaması hususunun ise
Bodrum Belediye Başkanlığı Belediye Meclisinin takdirinde olmak üzere 14.11.2019 tarihinde
Bodrum Belediye Başkanlığından talep edilmiştir.
Kamuoyu tarafından hatırlanacağı üzere bu talebe istinaden Bodrum Belediyesi Meclisinin
03.01.2020 tarih ve 2020-3 sayılı kararıyla Bitez Mahallesi 331 Ada 3 parselde kayıtlı tamamı
Belediyeye ait İmar Planında ibadethane olarak işaretlenmiş arsa niteliğindeki taşınmazda Cemevi
yaptırılmasına karar verilmiş ve bu konuda Bodrum Alevi Bektaşi Kültür Derneği ile Bodrum Belediye
Başkanlığı arasında 5393 Sayılı Belediye Kanununun 75/c maddesi uyarınca 25 yıllığına Ortak Hizmet
Projesi Protokolü yapımı için Belediye Başkanına yetki verilmiştir.
Sayın, Bodrum Kamuoyu ve değerli Basın
Bugün Cemevlerinin ibadethane olduğu, ibadethanelere tanınan haklardan faydalanması gerektiği,
Bodrum Belediye Meclisinin bu yönde aldığı kararların da kamuoyu önünde ve hukuk önünde doğru
olduğunun çok daha net anlaşıldığı ve anlaşılması gerektiği kanısındayız.
Yine Cemevlerinin, Belediyeler tarafından yapımı sırasında, Sosyal ve Kültürel alanlar içerisinde çözüm
bulma garabetinden veya yan çözüm yollarıyla meseleyi çözme “farkında olmadan çözerken de
incitici olan” metotlarından kurtulmuş olunduğu inancındayız.
Bu anlamda belirtmek isteriz ki, yeni yasal düzenlemeler doğrultusunda, Cemevi yapımı için tahsis
edilen Bitez Mahallesi 331 Ada 3 parselde kayıtlı taşınmaz imar planlarında Cemevi olarak
gösterilmelidir.
Belediyemiz ile Derneğimiz arasında varılan mutabakat gereği mevcutta yapılması planlanan
Cemevimizin tüm projelerinin hazırlatılması görev ve sorumluluğu Derneğimizce hafriyat ve inşaat
sorumluluğu da Belediyemizce üstlenilmiştir. Bu anlamda başta Günkut Akın Hocamız olmak üzere
değerli mimar ve mühendislerce çoğunluğu gönüllü olmak üzere tüm projeler hazırlanmış ve pandemi
öncesi Belediyemize teslim edilmiştir. Proje Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunca da
onaylanmıştır. Yine Projemizin iki boyutlu ve üç boyutlu görselleri de hazırlanmış ve örnekleri
Belediyemize teslim edilmiştir.
Cemevinin yapım süreci ve gelişmeler Derneğimiz tarafından yakından izlenmektedir. Yaşanan
pandemi süreci, Bitez İmar planlarının iptal edilmiş olması ve deprem felaketi sebebiyle süreç
gecikmiş olsa da Derneğimizce hassasiyetle ve özenle konu takip edilmektedir. Son olarak Eylül ayı
içerisinde Belediye Başkanımız Sayın Ahmet ARAS ile bu durum istişare edilmiş ve Belediyemizce
proje tanıtım ve proje alanının çevrelenmesi çalışmaları başlatılmıştır.
Projenin yapım aşamasına maddi katkı vermek isteyen gönüllü vatandaşlarımızdan gelen destek
mesajları bu yıl içinde temellerinin atılmasını beklediğimiz Cemevinin en kısa zamanda ibadete
açılacağına olan inancımızı güçlendirmiştir.
En kısa zamanda iki dönemi de kapsayan sürecin somut bir adım atılarak gerçekleştirilmesini
bekliyoruz.
Kamuoyuna ve Basına saygıyla duyurulur.
Bodrum Alevi Bektaşi Kültür Derneği Cemevi Yönetimi.
