Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, CNN Türk’te Tarafsız Bölge programında Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan’ın gündeme dair sorularını yanıtladı. CHP lideri Özgür Özel’in ‘atık su arıtma tesisi’ iddialarına yanıt veren Ersoy, “Siz Türkiye Cumhuriyeti devletini yönetmeye talipseniz, hesabı doğru yapacaksınız. Hesap yapmayı bilmiyor. 10 kat yük yok. Hesabı doğru yapmak lazım.” şeklinde konuştu. Öte yandan Bakan Ersoy, Ege’deki kanalizasyon çalışmalarına ilişkin ise “Bodrum’da zarar ettik. Neden? Büyükşehir bağlama işlemini yapmadı, süreyi kaçırdığı için yapamadı. Mavi bayraklar söz konusu olunca, turizm geliri söz konusu olunca biz devreye giriyoruz. Bodrum’da hiç kanalizasyon yoktu. Denize basılıyordu. Mavi bayrak giderse turizm ölür.” ifadelerini kullandı.
ÖZGÜR ÖZEL’İN ATIK SU ARITMA İDDİALARINA CEVAP
Siz Türkiye Cumhuriyeti devletini yönetmeye talipseniz, hesabı doğru yapacaksınız. Turistler aynı gün girip çıkmıyor. En yüksek olduğu aydan almalıyız. Temmuz ayında 2.6 milyon turist gelmiş. Turist 6-10 gün kalıyor. Yaklaşık 850 bin civarında yük getiriyor. Yerli turist de 10 milyondur. Onun da temmuza denk gelen kısmı 1 milyon, çünkü yıla yayılır. Yerli turist de 4-5 gün kalır. Toplasanız 950 bin civarında bir yük var. Yüzde 38’lik bir yük getiriyor. Bu arıtmalar da turist yatakları yapılırken yapıldı. Bunları büyükşehir belediyesi yapar. 10 kat yük yok. Hesabı doğru yapmak lazım. Biz bakanlık olarak Serik arıtmasını devreye aldık. 62 metreküp kapasiteli bir arıtma. Kemer arıtması önümüzdeki Mart ayında devreye alınacak.
“BODRUM’DA HİÇ KANALİZASYON YOKTU”
Serik arıtmanın maliyeti 1.8 milyar TL. Kemer arıtmasının maliyeti yaklaşık 2 milyar TL. ve kapasitesi 45 bin metreküp. Siyasetin bir özelliği var. En önemli şey, sınırlı kaynakla sınırsız ihtiyacı yönetmelisiniz. Siz niyetliyseniz yönetirsiniz. Bakanlığın da bunu yönetecek kaynağı yok. Bodrum arıtması da bu yıl devreye girdi ve 1 milyar TL’ye mal oldu. Bunu yapmak bizim görevimiz değil ama yasa değişikliğine gittik ve yetki aldık. Bu yerlerin mavi bayrakları tehlike altına girdi. Mavi bayraklar tehlikeye girince belediyelere gittik. ‘Biz yapalım, size devredelim’ dedik. Bu arıtmaları belediyeler yapmak istemez. İnsanları rahatsız edersiniz ve kimse bu işi görmez. Bodrum’da zarar ettik. Neden? Büyükşehir bağlama işlemini yapmadı, süreyi kaçırdığı için yapamadı. Art niyetli değildi. Belediyeler ‘kaynağımız yok’ dedi. Belediyeler istemez, özel sektör istemez. Bunlar kamu yatırımıdır. Geri dönüşü 50 yıldır.
“TELAŞLARININ NEDENİ SEÇİMLER”
Mavi bayraklar söz konusu olunca turizm geliri söz konusu olunca biz devreye giriyoruz. Bodrum’da hiç kanalizasyon yoktu. Denize basılıyordu. Mavi bayrak giderse turizm ölür. Bunlar anında takip ediliyor. Bu endişe telaş şu; Belediyenin yapması gereken işi bakanlık yaptığı için vatandaş da bunu gördüğü için telaş yapıyorlar. Sonuçta seçim var. Belediyenin çok çeşitli gelirleri var. Yapmak isterseniz yaparsınız bunları. Yapan nasıl yapıyor? 2019’dan sonra Antalya’da sadece iki tesis yapılmış, onu da biz bakanlık olarak yapmışız. İşletmesinden biz sorumluyuz. Siz yapamıyorsanız, bize devredin yap-işlet-devret modeliyle diyoruz. Özel’in dediği gibi 5 yıl olsa iş insanları koşturur. Neden bakanlıktan başka kimse meraklı değil? Biz görmezden gelirsek, mavi bayraklarını kaybeder o koylar. Düzenli olarak her ay habersiz şekilde numune alınıyor bölgeden. Eğer bu tesis yapılmasaydı, 1 yılda kaybederdi mavi bayrağı. Şuanda yapılan şey emek hırsızlığı. Kimsenin yapmak istemedi işi bize yaptıracaksınız, sonra da çökeceksiniz. Önce biz uyarı veriyoruz, ‘mavi bayrak gidiyor’ diye. ‘Ya siz yapın, ya da biz yapalım’ diye. Sonra protokol hazırlanıyor. Meclis’e gidiyor. Sonra belediye başkanı onaylıyor. Belediye ‘hayır’ dediği an biz dururuz zaten.
MANAVGAT’TAKİ KIZILAĞAÇ BÖLGESİ POLEMİĞİ
2012 yılında Manavgat Belediyesi yetki istiyor plan için. 2016’da yapıyor. 3 tane golf sahası, bir yat limanı bir de tersane koyuyor. Plan bize gönderiliyor. Planı inceledik. Biz de plandaki yanlışları düzelttik. Kumsal alana yat limanı olmaz. Biz de yat turizmi Ege’de vardır. Neden? Çünkü koylar vardır. Koyun olmadığı yerde yat limanı olmaz. ‘Bu plan hatalı yapılmış’ dedik. Burada ancak tekne barınağı yaparsınız. Bir de golf sahası yapıp tersane koymuşlar. Tersane dediğiniz yerde, ses, gürültü ve görüntü kirliliği olur. Golf sahasında bunların ne işi var? Bir de golf sahası yapıyorsanız 4 tane destinasyon yapmalısınız. Golf turizmi neden önemli? Sezon dışında turistlerin gelmesini sağlar. Bu proje gelince, ‘yat limanı ve tersane’ olmaz dedik. Biz böyle deyince bir anda rant projesi dediler. Bu projeyi onlar gönderdi. Bakanlığımızın tüm ihalelere basına açık bir şekilde yapılır. İftira atıyorlar. Sadece belediyenin yaptığı proje düzeltilmiş. Biz böyle yapınca ‘Golf planı rant projesi’ oldu. CHP’de değişim rüzgarıyla geldi ama iftira kültürü değişmemiş. Aylar öncesinde duyuruyoruz. Açık ihale yapılıyor. Tüm kanallar canlı yayın da yayınlayabilir.
YUNAN ADALARINA 7 GÜNLÜK VİZE
Turizm çeşit çeşit. Türkiye’den yurt dışına yapılan turizmde bir hareket getirir. Yurt dışına gitmek isteyen zaten gider. Rekabet de önemli. İki ülkenin vatandaşları arasındaki bu iletişim bize her koşulda fayda sağlar. İlişkilerin gelişmesi açısında katkı sağlar. Yunanistan’dan bize, bizden onlara 600 bin civarında turist gelir gider. Biz o rakamı dengeleriz. O sıkıntılı bir durum değil.
AYASOFYA’YA 2 AYRI GİRİŞ OLACAK
Bu karar yoğunlukla alakalı. Ayasofya UNESCO’da tescilli. UNESCO’nun tavsiye planını devreye aldık. İki ayrı giriş noktası olacak. Şuanda kullanılan kapılar ibadet amaçlı ve turizm amaçlı. İbadet yapmak isteyenler rahat ibadet yapamıyor. Biz bunların trafiğini ayırdık. Turistler üst kottan girecek. İbadet amaçlı gelenler normal kapıdan girecekler. Turistlik yapılan ziyaretleri ücretli yapacağız. 15 Ocak itibariyle. Dünyada da böyle yapılıyor. Artık QR kodlu sisteme geçiyoruz ve kulaklıkla dinlenecek. Kodu okutup 20 dilde dinleyebilecekler. Rehberler bağırıyordu ve sesler karışıyordu. Artık bağırmayı da yasaklıyoruz böylelikle. Turistlik amaçla gelenler ve ibadet yapanlar rahat edecekler.
“TÜRKİYE’NİN YÜZDE 10’U BİLE KAZILMADI”
Hepsi sistemli gidiyor. Turizmi 12 aya yayacağız. Buradaki en önemli silahlardan bir tanesi arkeolojidir. Kültür, turizmin bir parçası. Biz bu operasyonu geçen dönem başlattık. 12 ayı kazı başkanlığı dönemine geçtik. Eskiden 45-50 gün kazılıyordu ve hocalar çekiliyordu. Dedik ki, ‘Size ödenek göndereceğiz. Siz kazı yapın’. Bunu oturtmak zaman aldı. Bu sistemi geçen dönem kurduk. 144 tane Türk kazı başkanlığı, 32 tane de yabancı kazı başkanlığı var. Taban ödeneği 2 milyona çıkardık. 400-500 milyonluk projeler de oldu. Türkiye’de 160 yıl önce kazılar başladı. Yabancı kazı başkanlıkları başlattı. Yıl sonuna kadar yabancı kazı başkanlığına Türk koordinatör atayacağız. Yabancı kazı başkanlıkları artık Türk kazı başkanlıklarıyla beraber çalışacak. Yerli kazı başkanlarını gönderirken ekip, ekipman ve finansal desteklerle gönderiyoruz. Hocalarımızı aciz bırakmıyoruz orada. Türkiye’nin yüzde 10’u bile kazılmadı. Değişimle birlikte döviz olarak 20 katına çıkarıyoruz bütçelerini. Tüm tarih ortaya çıkacak. ‘Geleceğe Miras Projesi’ diyoruz buna. Side şehir merkezine yakın olduğu için aydınlatma sistemini de devreye aldık. Turisti otelin dışına çıkardık. Böylelikle esnaf da pastadan pay alıyorlar. Şuan Side’de her ay 1 yıl gibi geçiyor. Esnaf bile inanamıyor. Efes Antik Kenti, 160 yılda yüzde 25’i kazınmış. 4 yılda yüzde 45’e çıkaracağız. Hierapolis’in yüzde 3’ü 60 yılda kazınmış. Şimdi operasyonu çok hızlandırdık. Biz de ‘Kaynak yok’ diyebilirdik. Ama siz yapmak isterseniz yaparsınız. Türkleri de koruduk. Müzekart’la fiyatı sabitledik. Haydarpaşa Sirkeci projesi geliyor. Ocak ayında lansmanını yaparız. Doğu ile Batı’nın birleştiği bir proje hazırlıyoruz. Oraya kültür ve sanat vadisi yapıyoruz. Ocak ayının ilk haftası açıklayacağız.
2028 TURİZM GELİRİ HEDEFİ 100 MİLYAR DOLAR
2023 yıl başlarken OVP hedefi 55.6 milyardı. Hedefi açıkladıktan sonra depremle karşılaştık ve sonra da Türkiye seçim dönemine girdi. Ruslarla, Arap turistlerle ilgili bir şeyler oldu. Sonra İsrail-Filistin savaşı başladı. İlk 9 ayda gelir 42 milyar dolar. Her şeye rağmen hedefe yaklaşıyoruz. Esas hedef kişi başı gecelik gelir. Devraldığımızda 65 dolardı. Şuan 100 dolara getirdik. Öncelikli hedefimiz nitelikli turist. 2028 hedefi 100 milyar dolar. Türkiye’nin ekonomisi turizme çok endeksli ama sizin 100 milyar hedefi çok gerçekçi değil diyorlar. 2028’de kişi başı gecelik getiriyi 130 dolara getireceğiz. Ortalama kalış süresi şuan 9.8’dir. Hadi artmasın ve onu 9.6’ya indirelim. 1250 dolara kişi başı gelir elde edersiniz. Bu hesapla 100 milyar dolar hedefi çok gerçekçi.
