ODALAR VE BORSALARDAN ENFLASYON MUHASEBESİ HAKKINDA ORTAK KARAR

Mali tabloların uzun yıllar süren yüksek enflasyonun etkisinden arındırılması ve böylece vergileme üzerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesini teminen, 2023 hesap dönemi sonu itibari ile enflasyon düzeltmesi yapılmıştır.

2023 hesap dönemi sonunda yapılan enflasyon düzeltmesinde mali tablolar gerçek durumu yansıtan bir duruma getirilmiş ama işletmelere bir vergi yükü getirmemiştir. Enflasyon düzeltmesi sonucu bir kar çıktı ise bu geçmiş yıl karlarına, zarar çıktı ise geçmiş yıl zararlarına atılmak suretiyle işlemin vergisel etkisi bertaraf edilmiştir.

Ancak; 2024 yılı ( geçici vergi dönemleri dahil ) ve şartlarının devamı halinde, izleyen hesap dönemlerinde mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak ve yapılan enflasyon düzeltmeleri sonucu ortaya çıkacak değerleme farkları dönem kar veya zararına atılacaktır.

Bilindiği üzere bilançonun aktifinde yer alan parasal olmayan kıymetlerin enflasyon oranında artırılması, varlığın artması yani gelirin artmasıdır. Aynı şekilde bilançonun pasifinde yer alan parasal olmayan kıymetlerin artırılması da giderin artmasıdır.

Bu durum özellikle öz kaynağı güçlü olmayan küçük ve orta ölçekli işletmeleri zor duruma sokacak ve gayri faal işletmelerden bile vergi alınmasına sebep olacaktır. Bilançonun aktifinde yer alan stoklarını, üretim tesislerini, demirbaşlarını borç ile temin etmiş bir işletme hiç faaliyette bulunmasa bile enflasyon vergisi ödeyecektir. Örneğin: Enflasyon düzeltme katsayısının %20 olduğunu ve bir işletmenin aktifinde sadece 600.000 TL tutarında stok bulunduğunu, öz sermayesinin de 50.000 TL olduğunu kabul edelim.( İşletme söz konusu stoku kredi ile temin etmiştir)

600.000 TL Stok x 0.20 Değerleme Katsayısı = 120.000 TL gelir

50.000 TL Öz Sermaye X 0.20 Değerleme Katsayısı = 10.000 TL gider

120.000 – 10.000 = 110.000 TL Enflasyon Düzeltme Karı

Görüldüğü üzere işletme hiç satış yapmasa bile 110.000 TL enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar çıkmaktadır.

Enflasyon düzeltmesinin her geçici vergi döneminde yapılması, işletmelerin mali tablolarının düzeltmesinden çok yeni bir vergi ihdas edilmesi anlamına gelmektedir. Aynı şekilde, serbest muhasebeci malİ müşavir veya yeminli mali müşavir gibi meslek mensuplarına da ciddi bir yük getirmektedir.

Bugüne kadar hiçbir geçici vergi döneminde bilanço hazırlanmamış sadece gelir tablosu beyannameye eklenmiştir. Enflasyon düzeltmesi işleminin her geçici vergi döneminde yapılması durumumda her dönem için bilanço hazırlanacak demektir. Bilanço hazırlanması çok ayrıntılı bir çalışma olup; işletmenin aktif ve pasiflerinde yer alan tüm varlıkların sayılması, ölçülmesi, tartılması, değerlenmesi işlemlerinin sürekli yapılması anlamına gelmektedir. Ayrıca bu kadar kısa sürede bilanço hazırlanması durumunda bilanço kalemlerinde hata ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda da hem işletmeler, hem meslek mensupları vergi cezaları ile karşı karşıya kalabilir.

Enflasyon düzeltmesinin yapılmasından beklenen sonuç bu değildir. Amaç, üzüm yemek olmalıdır.

Bu nedenle enflasyon düzeltmesi her geçici vergi döneminde değil yılsonlarında yapılmalı ve enflasyon düzeltmesinin vergisel etkisi olmadan, mali tabloların düzeltilmesi amaçlanmalıdır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı enflasyon düzeltmesi işlemlerinin vergisel etkisi konusunda ısrarcı olması durumunda, enflasyon düzeltmesi işlemi seçimlik olmalıdır.

Saygılarımızla,