Son yıllarda Marmara Denizi, ciddi bir ekolojik tehdit altında. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilajın hızla yayıldığını ve Kuzey Ege kıyılarına kadar ulaştığını belirtti. Uzmanlar, bu sorunun giderek büyüdüğünü ve acil önlemler alınmadığı takdirde daha da kötüleşeceğini vurguluyor.
Prof. Dr. Sarı, son dönemlerde müsilajın Marmara Denizi’nde katlanarak arttığını ifade etti. 23 Ekim 2024 tarihinde Erdek Körfezi’nde yeniden görülen müsilaj, 6 Kasım itibarıyla Marmara Adaları çevresiyle Tekirdağ kıyılarına ulaştı. Ardından, 13 Kasım’da İstanbul Prens Adaları’na, 5 Aralık’ta ise İzmit Körfezi’ne yayıldı. Prof. Dr. Sarı, bu süreçte 19 Aralık’ta Çanakkale Boğazı çıkışında, yani Kuzey Ege kıyılarında yoğun müsilaj gözlemlendiğini belirtti.
Müsilaj, deniz yaşamını tehdit eden bir durum. Deniz dibine çöken müsilaj, pinalar, deniz çayırları, süngerler ve mercanlar gibi birçok canlıyı etkilerken, balıkçıların yanlarında taşıdıkları ağları çekemez hale gelmesine neden oluyor. Prof. Dr. Sarı, “Müsilaj, kirlilik, denizlerdeki durağanlık ve iklim değişikliği gibi etmenlerin bir araya gelerek denizdeki fitoplanktonların aşırı çoğalmasına neden olmasından kaynaklanıyor” dedi.
Ekosistemdeki bu olumsuz değişimler, hem deniz yaşayanları hem de insanları tehdit ediyor. Marmara Denizi’nin etrafında yaşayan yaklaşık 25 milyon insanın, yoğun sanayi faaliyetleri ve çeşitli akarsulardan gelen kirlilik tehditleri altında olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sarı, bunun önlenmesi gereken ciddi bir risk olduğunu vurguladı.
Marmara Denizi’nin su akıntı düzeninin de sorunlar yarattığını belirten Prof. Dr. Sarı, yıllardır evsel, endüstriyel ve tarımsal atıkların denize boca edilmesi gibi yanlış uygulamaların devam ettiğinin altını çizdi. “Ergene Nehri’nin arıtılamayan sularının Marmara Denizi’ne boşaltılması, mevcut sorunu daha da derinleştiriyor” diye konuştu.
2021 yılında hazırlanan Marmara Denizi Eylem Planı (MDEP), müsilajla mücadele amacıyla oluşturulmuş olsa da, uygulamada hala istenilen ilerleme sağlanamadı. Prof. Dr. Sarı, “2021 yılında evsel atıkların sadece yüzde 51’i ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmuşken, bu oran 2024 yılında ancak yüzde 51,7’ya ulaşmıştır” dedi.
“Artık söylemden eyleme geçme zamanı geldi” diyen Prof. Dr. Sarı, bilim kurullarının yeniden toplandığını ve alınması gereken tedbirlerin tartışıldığını kaydetti. Bilim insanlarının uyarılarını yaptığını belirten Sarı, “Artık iş, uygulayıcılardadır. Herkesin, merkezi yönetimden yerel yönetimlere, özel sektörden sivil toplum kuruluşlarına kadar müsilaja karşı birlikte önlem alması gerekiyor. İşbirliği yapılmadığı sürece bu felaketten kurtulma şansımız yoktur” ifadelerini kullandı.
Marmara Denizi’nin kirlilik yükünü azaltmak için atılması gereken acil adımların altını çizen Prof. Dr. Sarı, sanayi kuruluşlarının atık deşarjlarının yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, çalışmayan atık arıtma tesislerinin faaliyete geçirilmesi, denize çamur dökülmesinin engellenmesi ve vatandaşların denize yardım etmesini sağlayacak kampanyaların başlatılması gerektiğini belirtti.
Prof. Dr. Mustafa Sarı, “Kısacası, Marmara Denizi’nde müsilaj sorununun çözümü için hem devlet hem de halk olarak el birliğiyle hareket etmeliyiz. Aksi takdirde, Türk denizleri ve ekosistemleri gelecekte daha büyük bir tehdit ile karşı karşıya kalabilir” uyarısında bulundu.
Marmara Denizi, Türkiye’nin önemli doğal kaynaklarından biri ve bu sorunun çözülmesi, sadece deniz yaşamı için değil, aynı zamanda insanların sağlığı ve geleceği için büyük bir önem taşıyor.
