Ticaret Bakanlığı Bütçe Görüşmelerinde CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin Ticaret Bakanı Mehmet Muş Komisyona geldiğinde “Esnaf 0 faizli can suyu kredisi istiyor. Sayenizde esnaf can çekişiyor. Esnafa kulak verin” diyerek karşıladı.
CHP’li vekiller ellerinde “ekonominin kitabını yazamadınız ama esnafın defterini dürdünüz”, “ para nasıl pula çevrilir? Yazan AKP”, esnaf borcu borçla ödüyor” yazılı pankartlar açarak karşıladılar.
Girgin konuşmasında şunları söyledi:
ESNAF SAYENİZDE CAN ÇEKİŞİYOR.
Sayın Bakan, ekonominin kitabını yazamadınız ama esnafın defterini amiyane tabirle “bir güzel dürdünüz”. Küçük esnaf iyice küçüldü, günü kurtarmaya çalışıyor. Pandemide sosyal destek vermeden aç kapa yapa yapa esnafı bitirdiniz, âdeta esnafı yüzüstü bıraktınız, sonra da olmayan gelirle “Borcunu öde.” dediniz. Hangi birinin altından kalkacak bu esnaf? Kısacası sayenizde esnaf can çekiyor Sayın Bakan. Yaşamaktan geçti, hayatta kalmaya çalışıyor. “Yapılandırma yapacağız.” dediniz, vergi dairelerinin önü İş ve İşçi Bulma Kurumunun önü gibi uzun kuyruklarla doldu. Borcunu yapılandıran esnafın ilk taksitini peşin ödemesi gerekiyordu, onu bile borç alarak ödedi esnafımız. Borcu borçla ödemeye çalışmak ekonomik kurala döndü. Sattığının yerine yenisini koyan esnaf var mı derseniz zaten yok. Pandeminin başından beri 150 binden fazla esnaf kepenk kapattı, esnaf hâlâ SGK ve BAĞ-KUR priminin kirasını ödeyemiyor, doğal gaza, elektriğe gelen zamlar belli, bu zamlar devam ettiği sürece esnafımız da kepenk kapatmaya devam edecek. Esnaf için ne var bu bütçede Sayın Bakan?
ESNAF 0 FAİZLİ CANSUYU KREDİSİ İSTİYOR
Sunumunuzda siz de belirttiniz: 2 milyon esnafımız var, hibe desteği sadece 8,9 milyar lira, devede kulak gerisi borç, faiz, öteleme. Bir de Sayın Bakan ben içinden çıkamadım, hesaplayamadım, esnafa verilen 8,9 milyar lira hibenin 2001 yılı itibarıyla millî gelire oranı nedir? Esnaf öteleme değil, nakit desteği, 0 faizli can suyu kredisi istiyor Sayın Bakan.
ESNAF AYAĞA KALKARSA TÜRKİYE AYAĞA KALKAR
Esnaf ayağa kalkarsa Türkiye ayağa kalkar. Esnaflarımızın taleplerine kulak vermemiz gerekiyor. Kısaca acil taleplere değinmek istiyorum :
ESNAF SAĞLIK HİZMETİNDEN BORCU OLSUN OLMADIN YARARLANMALIDIR
Bir esnafın altmış günden fazla prim borcu olması nedeniyle ne kendisi ne de ailesi sağlık hizmetinden yararlanamamaktadır.
Süre uzatmak çözüm değildir. Esnaflarımız sağlık hizmetinden prim borcu olup olmamasına bakılmaksızın aileleriyle birlikte yararlanabilmelidir.
ESNAFA GERİYE DÖNÜK BORÇLANMA HAKKI VERİLMELİDİR.
Önemli bir talep de geriye dönük borçlanma. Daha önce esnafa 1982-2000 ve 2000-2008 tarihleri arasında geriye dönük borçlanma hakkı tanınmıştı, bu haktan yararlanamamış olan esnaf ve sanatkârlarımıza benzer bir hak tanınmalıdır.
PRİM ÖDEME GÜNLERİ
4/A’LILARLA EŞİTLENMELİDİR
Diğer bir konu, bilindiği üzere Sosyal Güvenlik Reformu’yla prim ödeme gün sayısı 4/A’lı sigortalılar için 7200, 4/B’li ve 4/C’li sigortalılar için 9000 gün olarak belirlenmiştir. 4C’liler devlet memurları, 4B’liler ise muhtarlar, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımsal faaliyette bulunanlardır. Esnaf ve sanatkârların iş güvencesinin devlet memurlarıyla bir olduğunu düşünmek mümkün değildir. Türkiye’de esnaf ve sanatkârların faaliyet sürelerinin kısalığı ve iflas etme oranlarının yüksekliği de göz önünde tutulduğunda 4/B’li sigortalıların prim ödeme gün sayısının 4/A’lı sigortalılara eşitlenmesi hakkaniyetin gereği olacaktır.
YAŞ BEKLEYENLER İSTEĞE BAĞLI PRİM YATIRABİLMELİ
Prim ödeme gün sayısını doldurup yaşı bekleyen 4/B’lilerin durumudur. 4/B’li sigortalılar emeklilik prim gün sayısını doldurduğu hâlde vergi kayıtlarının açık olması sebebiyle faaliyetine devam ediyorsa sigorta primi ödemeye devam etmek durumundadır. Esnafımızın yaşı doldurana kadar isteğe bağlı olarak prim ödenmeye devam etmesi hakkaniyetli olacaktır.
ESNAF VE SANATKARLAR İŞGÖRMEZLİK ÖDENEĞİ ALABİLMELİDİR
Gelelim ayakta tedavilerde esnafımızın iş görmezlik alamamasına. Esnaf ve sanatkârlarımız, hastanede yatmasa dahi hastalıkları sebebiyle evlerinde istirahat ettikleri günler de iş yerlerini açmamakta ve gelir kaybına uğramaktadırlar. Kaldı ki esnaf ve sanatkârlarımızın ödenmesi gereken çekleri ve senetleri hastalığı nedeniyle işe gidemedi diye ertelenmemektedir. Esnaf ve sanatkârlarımızın da 4/A’lılar gibi hastalık ve ayakta tedavi süresinde geçici iş görmezlik ödeneği alabilmeleri konusunda düzenleme yapılmalıdır.
ÇIRAKLIK BAŞLANGICI UZUN VADELİ SİGORTA BAŞLANGICI OLMALIDIR
Bilindiği üzere, 1986’dan itibaren çırakların kısa vadeli sigorta prim ödemeleri Millî Eğitim Bakanlığınca yapılmaktadır. Sigorta girişi yapılmış, iş kazası ve meslek hastalığının sigorta primi yatırılmış bu kişilerin sigorta giriş tarihlerinin uzun vadeli sigorta primlerinin yatırılması suretiyle çırak olarak çalışmaya başladıkları tarih sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi sağlanmalıdır.
KAHVEHANE, ÇAYOCAĞI, İNTERNET CAFE VE EMLAKÇI ESNAFI KOSGEP’DEN YARARLANMALIDIR
Sayın Bakan, KOSGEB destek programlarına başvuru esnaflarımız için kolaylaştırılmalıdır. KOBİ’ler başvurularını insan kaynakları sayesinde kolayca yaparken esnaf ve sanatkârlarımız başvuru sürecinin zorluğu nedeniyle bu programlardan yararlanamamaktadırlar. Bu sakıncanın giderilmesi için sadece esnaf ve sanatkârların başvurabileceği destek programları hazırlanmalıdır. KOSGEB listelerinde yer almayan kahvehane, çay ocağı, internet kafe ve emlakçı esnafının KOSGEB desteklerinden yararlanabilmeleri sağlanmalıdır.
GIDA ÜRÜNLERİNDE KDV YÜZDE 1’E İNDİRİLSİN
Sayın Bakan, gıda ürünlerinin KDV’sinde toptan, perakende ayrımı kaldırılmalı ve KDV oranı yüzde 1’e indirilmelidir.
STOPAJ UYGULAMASI KALDIRILSIN!
Bir diğer konu, stopaj uygulaması. Stopaj uygulaması, bir tahsilat yöntemi olmaktan çıkmış, vergi yükünün bir başkasına devredilmesi yoluyla vergi güvenlik müessesesi şekline dönüşmüştür. Bu haksız vergi uygulamasının kaldırılması, vergi yükünün gerçekte geliri elde edenlerin üzerinde kalmasını sağlayacak bir düzenleme yapılması gerekmektedir.
TAŞIMA ESNAFINA VE TAKSİCİLERE ÖTV’SİZ AKARYAKIT
Sayın Bakan, bilindiği üzere dünyada en yüksek akaryakıt fiyatı Türkiye’dedir. Bunun en büyük nedeni de dünyada akaryakıttan en yüksek verginin Türkiye’de alınıyor olmasıdır. Benzin ve motorindeki mevcut ÖTV teşviki kara yoluyla şehirler arası yük ve yolcu taşıyan işletmeleri hava yolu şirketleriyle rekabet edemez bir noktaya getirmiştir. Hem şehirler arası yük ve yolcu taşıyan işletmelere hem de taksicilere ÖTV’siz akaryakıt temin etme imkânı tanınmalı, ulaştırma sektöründe indirimli KDV oranı uygulanmalıdır.
DOLAR ARTIYOR, İFLASLAR ARTIYOR
Gazeteler “Dolar rekor kırdı.” yazdığında siz onu şu kadar dükkân kapandı, şu kadar imalatçı iflas etti diye okuyun. Yapılması gerekenler açıktır ve bunlarla ilgili kanun teklifimiz pandemi döneminde Genel Başkanımız Kemal Kılıçdaroğlu’nun imzasıyla Meclise sunulmuştur.
ESNAF BAKANLIĞI KURULSUN!
Teklifimizdeki gibi, esnaf bakanlığı kurulmalı, esnafımız için acil bir sicil affı çıkartılmalı. Vergi ertelemeleri ve faizle kredi dağıtımı yetmez esnafımıza hiç vakit kaybetmeden nakit desteği sağlanmalı, AVM’ler haftada bir gün tatil edilmeli, sosyal güvenlik primleri iş yerlerinin kapalı olduğu dönemde Hazine tarafından karşılanmalı, devlet esnafa olan borçlarını ödemeli, icra işlemleri durdurulmalı, 6 milyon sokak esnaf kayıt içine alınmalıdır.
Bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum. Teşekkür ediyorum.
